پزشکی

بیماری خود ایمنی از علت تا درمان

بیماری خود ایمنی

بیماری خود ایمنی(autoimmune) زمانی بروز می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های بدن حمله می کند. سیستم ایمنی بدن وظیفه محافظت از بدن در برابر بیماری ها و عفونت ها را بر عهده دارد. سیستم ایمنی سلول ها و مولکول های خودی را از غیر خودی تشخیص می دهد. بدن با دو روش دفاع اختصاصی و غیر اختصاصی با میکروب ها مبارزه می کند.

گلبول های سفید مهم ترین جزء سیستم ایمنی اختصاصی محسوب می شوند. هر مولکول یا سلول غیر خودی که وارد بدن شود دارای گیرنده یا آنتی ژن هایی است که بوسیله سیستم ایمنی بدن شناسایی می شود. سیستم ایمنی در مقابله با عوامل بیماری زا آنتی بادی ترشح می کند و آنتی بادی با شناسایی آنتی ژن، به آن حمله می کند.

گاهی به علت شباهت در آنتی ژن یا گیرنده سلول های خودی با سلول های غیرخودی، سیستم ایمنی به اشتباه به سلول های خودی حمله می کند.

علت نقص در سیستم ایمنی بدن

عواملی از جمله عامل ژنتیکی و عامل محیطی در بروز بیماری خود ایمنی دخالت دارند. زمینه ژنتیکی بیماری خود ایمنی را با استفاده از بررسی وجود این بیماری در دوقلوهای یک تخمکی و یا دو تخمکی و اعضای یک خانواده بررسی می کنند. عوامل محیطی متعددی در بروز بیماری خودایمنی دخالت دارند و هر عاملی از جمله روحی یا جسمی می تواند در بروز این بیماری موثر باشند.

مصرف برخی از داروها، عفونت های ویروسی و یا حوادث فیزیکی می توانند باعث بروز بیماری خودایمنی شوند. برخی از عفونت های باکتریایی از جمله عفونت های استرپتوکوکی هم می توانند باعث بروز بیماری خود ایمنی شوند.

علائم بیماری خود ایمنی

برخی از علائم شایع بیماری خود ایمنی عبارت اند از:

  • جوش های قرمز روی پوست
  • اگزما
  • سردرد
  • اضطراب
  • پسوریازیس
  • آلرژی
  • درد عضلانی و ضعف
  • بوی بد دهان
  • سرماخوردگی مکرر

شایع ترین بیماری های خود ایمنی

دیابت نوع 1

دیابت نوع 1 بیماری خودایمنی می باشد که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله می کنند.اختلال در سلول های تولید کننده انسولین باعث می شود تا گلوکز در خون انباشته شود و بدن نتواند گلوکز اضافی را به گلیکوژن یا ذخیره غذایی تبدیل کند. بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 دارای مشکل خون رسانی به پا هستند و گاهی پیشرفت بیماری به حدی است که منجر به قطع پا می گردد. بیماران مبتلا به دیابت نوع اول در معرض انواع عفونت های باکتریایی قرار دارند.

آرتریت روماتوئید

در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به بافت های مفاصل حمله می کند و آنها را به عنوان سلول بیگانه در نظر می گیرد. این اختلال باعث التهاب مفاصل و تورم آنها می شود. مصرف داروهای مسکن و کورتیکواستروئیدی می تواند التهاب ناشی از بیماری ارتوئید را کاهش دهد.

لوپوس

لوپوس یک بیماری خودایمنی می باشد که موجب بروز التهاب در بافت های مختلفی از بدن می شود. این بیماری خود ایمنی دو نوع است نوع دسکوئید فقط پوست درگیر می شود و نوع سیستمیک باعث درگیری پوست، مفاصل، قلب، کلیه و دیگر بافت ها می شود. ایجاد راش پروانه ای شکل در سراسر بینی و گونه ها از نشانه های فیزیکی کلاسیک در مبتلایان به لوپوس می باشد.

کم خونی شدید

در مواردی سیستم ایمنی به سلول هایی که در جذب ویتامین B12 نقش دارند حمله می کند و آنها را از بین می برد این اختلال باعث بروز کم خونی شدید می شود.  علائم این کم خونی عبارت اند از پوست رنگ پریده غیرمنتظره، زبان متورم، خونریزی لثه، خستگی و از دست دادن اشتها

درمان این نوع از بیماری خودایمنی دریافت مواد غذایی حاوی ویتامین B12 و مکمل های این ویتامین است.

میاستنی گراویس

در بیماری میاستنی گراویس، سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول های بدن را مورد تهاجم قرار می دهد. این اختلال منجر به ضعف عضلات با درجه های مختلفی می شود. این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد.

در بین خانم های جوان در سنین 20 تا 40 سالگی شایع تر می باشد.  علت این بیماری دقیقا مشخص نیست. ضعف عضلانی، مشکلات بینایی،ناتوانی در انجام فعالیت ها، مشکلات تنفسی و ضعف ماهیچه ها از جمله نشانه های این بیماری است.

درمان بیماری خود ایمنی

شناخت علت ایجاد بیماری خودایمنی بهترین قدم در درمان آن است. درمان قطعی برای بیماری های خودایمنی وجود ندارد اما درمان این گونه بیماری ها متکی بر سرکوب یا کنترل سیستم ایمنی بدن می باشد. راهکارکنترل سیستم ایمنی و کنترل التهاب جزء اصلی برنامه درمانی بیماری خودایمنی است.

برخی از داروها برای آرام کردن علائم بیماری های خودایمنی از جمله درد، التهاب، خستگی و ضایعات پوستی مورد استفاده قرار می گیرند. داشتن یک رژیم غذایی متعادل و متناسب و ورزش کردن می تواند در بهبود بیماری خود ایمنی موثر باشد.

درمان بیماری خود ایمنی با طب سنتی

مطالعات اثرات طب سنتی بر درمان بیماری خود ایمنی را اثبات نکرده اند با این وجود این راهکارها می تواند در بهبودی علائم موثر باشند.

آلوئه ورا: حاوی لوپئول و اسید سالسیلیک است که خواص ضد درد دارند و هم چنین با داشتن ترکیبات شیمیایی خاص در بهبود علائم التهابی نقش دارد.

خواص روغن نارگیل در درمان بیماری خود ایمنی: مطالعات منتشر شده در سال 2010 نشان داد که روغن نارگیل دارای خواص ضدالتهاب و ضد درد است. در مطالعه دیگر در سال 2008 در مجله گوارش اسکاندیناوی نشان داد که مبتلایان به بیماری کرون و کولیت اولسراتیو دارای نوعی قارچ در سیستم گوارشی خود هستند که عامل التهابی است. روغن نارگیل حاوی اسید لوریک است که با التهاب و باکتری بیماری زا مقابله می کند.

خواص آناناس در درمان بیماری خود ایمنی: آناناس دارای دسته ای از آنزیم ها می باشد که خواص ضدالتهابی دارند. در مطالعه ای که در سال 2005 بر روی دو نفر بیمار مبتلا به کولیت اولسراتیو انجام شد نشان داد که آناناس می تواند در بهبودی بیماری موثر باشد.

خواص روغن ماهی در درمان بیماری خود ایمنی: روغن ماهی دارای اسیدهای چرب می باشد که خواص ضدالتهابی دارد. درد و خشکی مفاصل را کاهش می دهد. در مطالعه سال 2000 در نشریه روماتولوژی نشان داد که مصرف روزانه مکمل های روغن ماهی علائم بیماری آرتریت روماتوئید را کاهش می دهد.

روشی نوین در درمان بیماری های خودایمنی

بیماری های خود ایمنی پیچیده می باشند و درمان آنها بسیار سخت است. در مطالعه جدیدی که در دانشگاه گالگری صورت گرفته است نتایج مفیدی در جهت تغییر دیدگاه محققان درباره ی بیماری های خودایمنی و نحوه درمان بیماری هایی نظیر دیابت، ام اس و آرتریت روماتوئید به دست آمد.

پژوهشگران با استفاده از مدل های حیوانی و سلول های انسانی توانسته اند به مکانیزمی دست یابند که حمله سیستم ایمنی بدن به سلول های خودی متوقف شود. این پژوهشگران هم چنین توانسته اند با تولید یک داروی جدید مکانیزم یاد شده را کنترل نمایند. این دارو بیماری های خودایمنی بدون به خطر افتادن سیستم ایمنی بدن درمان می شوند.محققان بر این باورند که این مکانیزم قابلیت به کارگیری برای چندین بیماری خودایمنی را دارد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا