پزشکی

فواید سلنیوم چیست و در چه غذاهایی موجود است

سلنیوم یک آنتی اکسیدان می باشد که در متابولیسم بدن نقش کلیدی دارد . آنتی اکسیدان ها از سلول ها در برابر آسیب محافظت می کنند ، در ادامه مقاله به فواید این ماده معدنی خواهیم پرداخت .

فواید سلنیوم چیست

یکی از فواید سلنیوم در جلوگیری از برخی سرطان ها می باشد . این ماده معدنی به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی ممکن است در پیشگیری از برخی بیماریهای مزمن موثر باشد .

همچنین سلنیوم در حفظ سوخت و ساز بدن موثر است . متابولیسم به مجموعه ای از واکنشهای شیمیائی در بدن گفته می شود که دخیل در حفظ وضعیت زندگی سلول ها و ارگانیزم ها می باشند .

فواید سلنیوم در بدن عبارتست از :

  • به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل می کند
  • ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان ها را کاهش دهد
  • ممکن است از بیماری قلبی محافظت کند
  • به جلوگیری از زوال ذهنی کمک می کند
  • برای سلامت تیروئید مهم است
  • سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می کند
  • ممکن است به کاهش علائم آسم کمک کند

فواید آنتی اکسیدان برای بدن

آنتی اکسیدان ها در جلوگیری از تخریب سلول های سالم بوسیله رادیکالهای آزاد موثر می باشند . اکسیداسیون در بدن یک فرآیند طبیعی می باشد ، در مقابل استرس اکسیداتیو می تواند به بدن آسیب جدی وارد نماید .

استرس اکسیداتیو از عدم تعادل میان آنتی اکسیدانها و رادیکالهای آزاد افزایش می یابد و می تواند منجر به بیماریها و اختلالات مزمن در بدن انسان شود .

وب سایت پزشکی سالویا

سلنیوم در چه غذاهائی موجود است

آجیل برزیلی، غذاهای دریایی و گوشت ارگانیک غنی ترین منابع غذایی سلنیوم هستند . منابع دیگر شامل گوشت ماهیچه ای، سایر غلات و محصولات لبنی است.

مقدار سلنیوم در آب آشامیدنی در اکثر مناطق جغرافیایی از نظر تغذیه ای قابل توجه نیست . منابع غذایی اصلی سلنیوم در رژیم غذایی نان، غلات، گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ است .

میزان مصرف سلنیوم براساس جنسیت

میزان مصرف سلنیوم روزانه در گروههای مختلف سنی و بر اساس جنسیت و شرایط دیگر متفاوت می باشد . اگر باردار هستید و یا در دوران شیردهی به نوزاد کوچک خود به سر می برید ، این اطلاعات برای شما مناسب می باشد

سنمردزنبارداریشیردهی
تولد تا 6 ماهگی15 میکروگرم15 میکروگرم
7 تا 12 ماه20 میکروگرم20 میکروگرم
1-3 سال20 میکروگرم20 میکروگرم
4-8 سال30 میکروگرم30 میکروگرم
9-13 سال 40 میکروگرم40 میکروگرم
14 تا 18 سال 5555 میکروگرم 55 میکروگرم 60 میکروگرم 70 میکروگرم
19 تا 50 سال55 میکروگرم 55 میکروگرم 60 میکروگرم 70 میکروگرم
51+ سال 55 میکروگرم 55 میکروگرم
جدول میزان مصرف روزانه سلنیوم براساس گروههای مختلف سنی و جنسیت

فواید مصرف سلنیوم در دوز مشخص شده به توصیه پزشک متخصص برای بدن کاملا مشخص است . اما این ماده معدنی با خاصیت آنتی اکسیدانی می تواند عوارضی را نیز در پی داشته باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت .

عوارض مصرف سلنیوم

مصرف سلنیوم در دوزهای توصیه شده عوارض جانبی خاصی ندارد. مصرف بیش از حد سلنیوم ممکن است باعث بوی بد دهان، تب و حالت تهوع و همچنین مشکلات کبدی، کلیوی و قلبی و سایر علائم شود. در سطوح به میزان زیاد بالا ،سلنیوم می تواند باعث مرگ شود.

تداخل داروئی سلنیوم

سلنیوم همچنین ممکن است با سایر داروها و مکمل ها، مانند برخی از آنتی اسیدها، داروهای شیمی درمانی، کورتیکواستروئیدها، نیاسین، داروهای استاتین کاهنده کلسترول و قرص های ضد بارداری تداخل داشته باشد.

مکمل های سلنیوم ممکن است با خطر سرطان پوست (کارسینوم سلول سنگفرشی) مرتبط باشد، بنابراین افرادی که در معرض خطر بالای سرطان پوست هستند نباید از این مکمل ها استفاده کنند.

مکمل های غذائی سلنیوم

سلنیوم در مکمل های مولتی ویتامین/مولتی مینرال و به عنوان یک مکمل مستقل که در برگیرنده دایره گسترده ای از ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز بدن می باشند . اغلب به شکل سلنومتیونین یا مخمر غنی شده با سلنیوم (که در محیطی با سلنیوم بالا رشد می کند) یا به صورت سلنیت سدیم یا سلنات سدیم موجود است .

بدن انسان بیش از 90 درصد سلنومتیونین را جذب می کند، اما تنها حدود 50 درصد سلنیوم را از سلنیت جذب می کند .

عوارض کمبود سلنیوم

کمبود سلنیوم باعث ایجاد تغییرات بیوشیمیایی می‌شود که ممکن است افرادی را که استرس‌های بیشتری را تجربه می‌کنند برای ابتلا به بیماری‌های خاص مستعد کند .

برای مثال، کمبود سلنیوم در ترکیب با استرس دوم (احتمالاً یک عفونت ویروسی) منجر به بیماری کشان می‌شود .

کمبود سلنیوم همچنین با ناباروری مردان مرتبط است و ممکن است در بیماری کاشین بک، نوعی آرتروز که در برخی مناطق با سلنیوم پایین چین، تبت و سیبری رخ می‌دهد، نقش داشته باشد . کمبود سلنیوم می تواند کمبود ید را تشدید کند و به طور بالقوه خطر کرتینیسم را در نوزادان افزایش دهد .

سلنیوم و رژیم های غذایی سالم

از آنجایی که غذاها مجموعه‌ای از مواد مغذی و معدنی و سایر اجزای مفیدی را ارائه می‌دهند که برای سلامتی فواید دارند، نیازهای تغذیه‌ای باید در درجه اول از طریق غذاها برآورده شوند.

مجموعه ای از مواد مغذی در رژیم های غذائی سالم عبارتند از :

  • انواع سبزیجات؛ میوه ها؛ غلات (حداقل نصف غلات کامل)؛ شیر، ماست و پنیر بدون چربی و کم چرب؛ و روغن ها .
  • بسیاری از غلات کامل و محصولات لبنی، از جمله شیر و ماست، منابع خوبی از سلنیوم هستند. برخی از غلات صبحانه آماده با سلنیوم غنی شده اند و برخی از میوه ها و سبزیجات حاوی سلنیوم هستند.
  • انواع غذاهای پروتئینی مانند گوشت بدون چربی. طیور؛ تخم مرغ؛ غذای دریایی؛ لوبیا، نخود و عدس؛ آجیل و دانه ها؛ و محصولات سویا .
  • گوشت خوک، گوشت گاو، بوقلمون، مرغ، ماهی، صدف و تخم مرغ حاوی مقادیر زیادی سلنیوم هستند. برخی از لوبیاها و مغزها، به ویژه آجیل برزیلی، حاوی سلنیوم هستند.

غذاها و نوشیدنی های حاوی قندهای اضافه شده، چربی اشباع شده و سدیم را محدود می کند.

افرادی که در مناطق دارای کمبود سلنیوم زندگی می کنند

مصرف سلنیوم در آمریکای شمالی، حتی در مناطقی که دارای ذخایر سلنیومی پائینی هستند ، بسیار بالاتر از RDA است . با این حال، افرادی در برخی کشورهای دیگر که رژیم غذایی آنها عمدتاً از سبزیجاتی است که در مناطق کم سلنیوم رشد می کنند، در معرض خطر کمبود هستند .

کمترین میزان مصرف سلنیوم در جهان در بخش‌های خاصی از چین است، بیشتر در مناطقی که مردم آن گیاهخوار هستند و ذخایر سلنیوم موجود در خاک آنها بسیار پائین می باشد.

متوسط ​​مصرف سلنیوم نیز در برخی از کشورهای اروپایی، به ویژه در میان جمعیت هایی که رژیم های غذایی وگان مصرف می کنند، کم است . اگرچه مصرف در نیوزلند در گذشته کم بود، اما پس از افزایش واردات گندم این کشور با سلنیوم بالا، این میزان افزایش یافت .

سلنیوم در چه نوع زمین و خاک هایی بیشتر است

سلنیوم تقریبا در طیف گسترده ای از کره خاکی که زندگی می کنیم به میزان کمی پخش شده است . بیشترین فراوانی سلنیوم در سنگهای آذرین است، جایی که به صورت کانی های سلنیتی وجود دارد.

میزان سلنیوم در سنگهای آهک کم است ، اگرچه برخی از آنها دارای سطوح نسبتاً بالایی هستند . این عنصر در پیریت سلنیفر و در بقایای آلی یافت شده است.

غلظت نسبتاً بالای سلنیوم در برخی از سنگ های فسفاته در کشاورزی ممکن است به دلیل استفاده گسترده از کودهای فسفاته ساخته شده قابل توجه باشد.

این ماده معدنی در طیف گسترده ای از سنگ ها، مواد معدنی، مواد قمری و آتشفشانی، سوخت های فسیلی، خاک ها، مواد گیاهی و آب ها وجود دارد .

ncbi.nlm.nih.gov

دیالیز کلیه و میزان سطح سلنیوم

سطح سلنیوم در بیماران تحت همودیالیز طولانی مدت به طور قابل توجهی کمتر از افراد سالم است. همودیالیز مقداری سلنیوم را از خون خارج می کند .

علاوه بر این، بیماران همودیالیزی به دلیل بی اشتهایی ناشی از اورمی و محدودیت های غذایی در معرض خطر دریافت کم سلنیوم در رژیم غذایی هستند. اگرچه مکمل سلنیوم باعث افزایش سطح خون در بیماران همودیالیزی می شود، اما شواهد بیشتری برای تعیین اینکه آیا مکمل ها اثرات بالینی مفیدی در این افراد دارند مورد نیاز است.

سطح سلنیوم در افراد مبتلا به HIV

سطح سلنیوم اغلب در افراد مبتلا به HIV پایین است، احتمالاً به دلیل دریافت ناکافی این ماده معدنی (به ویژه در کشورهای در حال توسعه)، یا به دلیل انواع بیماریها و از دست دادن بیش از حد این ماده معدنی به دلیل اسهال، و سوء جذب.

مطالعات و تحقیقات انجام شده ؛ارتباط بین غلظت کمتر سلنیوم در افراد مبتلا به HIV و افزایش خطر ابتلا به کاردیومیوپاتی، مرگ، و در زنان باردار، انتقال HIV به فرزندان و مرگ زودهنگام فرزندان را نشان داده است .

سلنیوم و سلامتی

سلنیوم با خاصیت آنتی اکسیدانی می تواند در پیشگیری از برخی بیماریها و اختلالات مزمن موثر باشد که عبارتند از سرطان، بیماری قلبی عروقی، زوال شناختی و بیماری تیروئید..

  • سرطان : سلنیوم به دلیل اثرات آن بر ترمیم DNA، آپوپتوز، و سیستم غدد درون ریز و ایمنی و همچنین مکانیسم های دیگر، از جمله خواص آنتی اکسیدانی آن، ممکن است در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشد .
  • بیماری قلب و عروقی : سلنوپروتئین ها به جلوگیری از اصلاح اکسیداتیو لیپیدها، کاهش التهاب و جلوگیری از تجمع پلاکت ها کمک می کنند . به این دلایل، کارشناسان پیشنهاد کرده‌اند که مکمل‌های سلنیوم می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی یا مرگ‌های مرتبط با بیماری‌های قلبی عروقی را کاهش دهند.
  • زوال شناختی : غلظت سلنیوم سرم با افزایش سن کاهش می یابد .غلظت یا کمبود سلنیوم ممکن است با کاهش عملکرد مغز در رابطه با افزایش سن مرتبط باشد ، که احتمالاً به دلیل کاهش فعالیت آنتی‌اکسیدانی سلنیوم است .
  • بیماری تیروئید : غلظت سلنیوم در غده تیروئید بیشتر از هر اندام دیگری در بدن است و مانند ید، سلنیوم نیز نقش مهمی در سنتز هورمون تیروئید و متابولیسم دارد. .

خطرات سلامتی ناشی از مصرف بیش از حد سلنیوم

مصرف بالای مزمن سلنیوم عوارض و علائمی را به همراه دارد . نشانه های اولیه مصرف بیش از حد، بوی سیر در نفس و طعم فلزی در دهان است. شایع ترین علائم بالینی مصرف زیاد سلنیوم یا سلنوزیس، ریزش یا شکنندگی مو و ناخن است.

FNB بر اساس مقادیر سلنیومی که با شکنندگی و ریزش مو و ناخن مرتبط است، UL برای سلنیوم از غذا و مکمل‌ها ایجاد کرده است که در جدول شماره 2 مشاهده می نمائید .

سنمردزنبارداریشیردهی
تولد تا 6 ماهگی45 میکرو گرم 45 میکرو گرم
7 تا 12 ماهگی60 میکرو گرم 60 میکرو گرم
1 تا 3 سال90 میکرو گرم 90 میکرو گرم
4 تا 8 سالگی150 میکرو گرم 150 میکرو گرم
9 تا 13 سالگی280 میکرو گرم280 میکرو گرم
14 تا 18 سالگی400 میکرو گرم 400 میکرو گرم 400 میکرو گرم 400 میکرو گرم
19 سال به بالا 400 میکرو گرم 400 میکرو گرم 400 میکرو گرم 400 میکرو گرم
جدول شماره 2

مسمومیت حاد سلنیوم می تواند باعث علائم شدید گوارشی و عصبی، سندرم دیسترس تنفسی حاد، انفارکتوس میوکارد، ریزش مو ، حساسیت عضلات، لرزش، سبکی سر، گرگرفتگی صورت، نارسایی کلیه، نارسایی قلبی و در موارد نادر مرگ شود .

*شیر مادر، شیر خشک و غذا باید تنها منابع سلنیوم برای نوزادان باشد.

شایع ترین علائم بالینی مصرف زیاد سلنیوم

شایع ترین علائم بالینی مصرف زیاد سلنیوم یا سلنوزیس، ریزش یا شکنندگی مو و ناخن است. علائم دیگر عبارتند از ضایعات پوستی و سیستم عصبی، حالت تهوع، اسهال، بثورات پوستی، دندان های خالدار، خستگی، تحریک پذیری و ناهنجاری های سیستم عصبی. می باشد .

منبع
National Institutes of Healthncbi.nlm.nih.gov

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا